Sinds 2 augustus 2022 kan een deel van de professioneel bewindvoerders gebruik maken van digitale vertegenwoordiging bij het inloggen op Mijn Belastingdienst. Hiermee kunnen deze professioneel bewindvoerders digitaal namens hun klanten zaken regelen bij de Belastingdienst. Op korte termijn zullen ook een aantal gemeenten gaan starten met digitale vertegenwoordiging. Als blijkt dat dit goed werkt zullen daarna andere portalen van de Belastingdienst (zoals Mijn Toeslagen) en andere overheidsorganisaties ook van digitale vertegenwoordiging gebruik gaan maken.
Wat is digitale vertegenwoordiging precies? En aan welke voorwaarden moet je voldoen om hiervan als professioneel bewindvoerder gebruik te kunnen maken? Je leest het hieronder.
Hoe werkt digitale vertegenwoordiging?
De professioneel bewindvoerder logt in bij een instantie en geeft aan voor wie hij of zij een digitale dienst wil afnemen of gegevens wil inzien. De instantie controleert vervolgens online en automatisch bij de Rechtspraak of deze vertegenwoordigingsrelatie bestaat. Is dit het geval? Dan is het antwoord dat er een relatie bestaat en kan de professioneel bewindvoerder verder met de aanvraag van de digitale dienst of het raadplegen van gegevens namens degene die hij/zij vertegenwoordigt.
De controle bij de Rechtspraak vindt plaats op een beveiligde database. Informatie over de professioneel bewindvoerder wordt uit het bronsysteem Toezicht van de Rechtspraak overgenomen in deze database. In de database staan alleen de gegevens die nodig zijn om vast te kunnen stellen of er een wettelijke vertegenwoordigingsrelatie bestaat: het KvK-nummer van de wettelijke vertegenwoordiger, het burgerservicenummer (BSN) van de betrokkene en de startdatum van de vertegenwoordiging.
Voorwaarden om van digitale vertegenwoordiging gebruik te kunnen maken
De proef met digitale vertegenwoordiging start met professioneel bewindvoerders. Het KvK-nummer van de professioneel bewindvoerder, BSN van de betrokkene en startdatum van het bewind worden alleen overgenomen in de beveiligde database indien aan de volgende voorwaarden is voldaan:
- Het is een actief, professioneel beschermingsbewind.
- Het is geen beperkt bewind.
- Het bewind is gepubliceerd in het Centraal curatele- en bewindregister (CCBR).
- De professioneel bewindvoerder is digitaal aangesloten op systeem Toezicht van de Rechtspraak en wisselt in de bewindszaak digitaal informatie uit met de rechtbank.
Kijk voor meer informatie over hoe het inloggen als vertegenwoordiger op Mijn Belastingdienst werkt, op de website van de Belastingdienst.
Meer vragen en antwoorden over digitale vertegenwoordiging
Wat is digitale vertegenwoordiging?
Digitale vertegenwoordiging is een langgekoesterde wens van de overheid en van wettelijke vertegenwoordigers. Het Besluit verwerking persoonsgegevens generieke digitale infrastructuur geeft wettelijk vertegenwoordigers het recht om namens een ander met hun eigen inlogmiddel diensten af te kunnen nemen. Het is niet toegestaan om met de DigiD van een ander in te loggen, en andere mogelijkheden om iemand digitaal wettelijk te kunnen vertegenwoordigen zijn er niet.
Het ministerie van Binnenlandse Zaken is initiatiefnemer van de proef Digitale vertegenwoordiging. De Rechtspraak beheert de informatie over wettelijke vertegenwoordigingsrelaties zoals bewindvoerders, curatoren en mentoren. In de proef Digitale vertegenwoordiging is deze informatie bij de Rechtspraak te controleren. Een register zoals het Centraal curatele- en bewindregister (CCBR) is hiervoor niet geschikt, omdat vanuit privacy niet-gepubliceerde vertegenwoordigingsrelaties en de benodigde identificerende gegevens ontbreken.
Wat houdt de proef met digitale vertegenwoordiging in?
In augustus 2022 is de proef Digitale vertegenwoordiging gestart met een aantal overheidsinstanties. In deze eerste fase is digitale vertegenwoordiging alleen beschikbaar voor een deel van de professioneel bewindvoerders.
Als de digitale vertegenwoordiging naar tevredenheid werkt voor professioneel bewindvoerders en deelnemende overheidsinstanties, dan wordt bekeken of uitbreiding van de proef mogelijk is. Bijvoorbeeld met particuliere bewinden en/of niet-gepubliceerde bewinden.
Daarnaast loopt er een traject bij Logius om een generieke dienst te ontwikkelen, zodat professioneel bewindvoerders bij meer instanties gebruik kunnen maken van de dienst. Logius is het agentschap van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties dat zorgt voor generieke producten en diensten voor de digitale overheid.
Digitale vertegenwoordiging door professioneel bewindvoerders, wat is het?
De mogelijkheid voor een professioneel bewindvoerder om namens een cliënt digitaal aanvragen te doen of gegevens in te zien bij een gemeente en andere overheidsorganisaties.
Hoe werkt digitale vertegenwoordiging?
De professioneel bewindvoerder logt in bij een overheidsinstantie en geeft aan voor wie hij of zij een digitale dienst wil afnemen of gegevens wil inzien. De instantie controleert vervolgens online en automatisch bij de Rechtspraak of deze vertegenwoordigingsrelatie bestaat. Is dit het geval? Dan is het antwoord dat er een relatie bestaat en kan de professioneel bewindvoerder verder met de aanvraag van de digitale dienst of het raadplegen van gegevens namens degene die hij/zij vertegenwoordigt.
De controle bij de Rechtspraak vindt plaats op een beveiligde database. Informatie over de professioneel bewindvoerder wordt uit het bronsysteem Toezicht van de Rechtspraak overgenomen in deze database. In de database bevinden dan alleen de gegevens die nodig zijn om vast te kunnen stellen of er een wettelijke vertegenwoordigingsrelatie bestaat: het KvK-nummer van de wettelijke vertegenwoordiger, het burgerservicenummer (BSN) van de betrokkene en de startdatum van de vertegenwoordiging.
Aan welke voorwaarden moet ik voldoen om in de proef van digitale vertegenwoordiging gebruik te kunnen maken?
Tijdens de proef kunnen alleen professioneel bewindvoerders (voor beschermingsbewind) gebruik maken van digitale vertegenwoordiging. Hiervoor moeten zowel de bewindvoerder als het bewind aan een aantal voorwaarden voldoen.
Als bewindvoerder:
- Jij of jouw kantoor moet digitaal zijn aangesloten op het systeem Toezicht van de Rechtspraak. De IT-leverancier van jouw bewindvoerderssoftware heeft deze aansluiting voor jou gerealiseerd.
- Om in te loggen bij een deelnemende instantie heb je een eHerkenningsmiddel nodig. Hiervoor moet hetzelfde KvK-nummer worden gebruikt als het PKIoverheid-certificaat dat je gebruikt om digitaal informatie uit te wisselen met de Rechtspraak.
Het bewind waarvoor je namens de betrokkene digitaal wilt handelen, moet aan de volgende voorwaarden voldoen:
- Het is een actief bewind waarin jij als professioneel bewindvoerder door de rechter bent benoemd. Jij hebt voor dit bewind een beschikking ontvangen van de Rechtspraak.
- Het bewind is opgenomen in het Centraal curatele- en bewindregister (CCBR).
- Het bewind is door de Rechtspraak gedigitaliseerd en je wisselt digitaal informatie uit met de Rechtspraak (verslagen, machtigingsverzoeken en berichten).
- Het is een beschermingsbewind en geen curatele, mentorschap of Wsnp-bewind.
- Het is een volledig bewind en geen beperkt bewind.
Ben je nog niet digitaal aangesloten op systeem Toezicht van de Rechtspraak? Neem dan contact op met de IT-leverancier van jouw bewindvoerderssoftware. Of kijk op de website van de Rechtspraak welke IT-leveranciers zijn aangesloten op het Aansluitpunt Toezicht.
Ben je digitaal aangesloten op systeem Toezicht van de Rechtspraak, maar is het dossier van een betrokkene nog niet digitaal beschikbaar? Neem dan contact op met de toezichthoudende rechtbank.
Raadpleeg het Centraal curatele- en bewindregister (CCBR) om na te gaan of een bewind is opgenomen in het register.
Weet je niet wat het KVK-nummer is van het PKIoverheid-certificaat dat je gebruikt in de aansluiting op systeem Toezicht van de Rechtspraak? Neem dan contact op met de IT-leverancier van jouw bewindvoerderssoftware.
Welke instanties nemen deel aan de proef, ofwel bij welke instanties kan ik op dit moment terecht voor de digitale vertegenwoordiging?
De volgende overheidsinstanties nemen deel aan de proef met digitale vertegenwoordiging:
1. Vijf gemeenten: Den Haag, Rotterdam, Almelo, Lelystad, Werk en Inkomen Lekstroom (WIL). De gemeenten schrijven zelf een beperkt aantal bewindvoerders aan. Deze bewindvoerders kunnen tijdens de proef bij de gemeenten gebruik maken van een beperkt aantal diensten. Het aantal af te nemen diensten zal na verloop van tijd worden uitgebreid.
2. De Belastingdienst maakt de portalen één voor één geschikt voor inloggen door een professioneel bewindvoerder namens de betrokkene. De proef start met het toegang verschaffen tot Mijn Belastingdienst en wordt daarna uitgebreid naar andere portalen van de Belastingdienst.
De Belastingdienst start als eerste. Zodra de gemeenten gebruik gaan maken van digitale vertegenwoordiging worden bewindvoerders hierover geïnformeerd.
Wat is het verschil met DigiD en met het huidige DigiD Machtigen?
Als professioneel bewindvoerder mag je de persoonlijke DigiD van een cliënt niet gebruiken. Een burger kan iemand anders machtigen via DigiD Machtigen zonder het persoonlijk DigiD af te geven. De persoon die de machtiging ontvangt is 'de gemachtigde'. In tegenstelling tot machtiging die een burger zelf aanmaakt bij DigiD, wordt een bewindvoeringsrelatie na een uitspraak door de rechtbank geregistreerd. De onderbewindgestelde mag dan zelf geen machtiging via DigiD meer afgeven. Als eerder een machtiging is afgegeven, komt deze formeel te vervallen bij aanstelling van een wettelijk vertegenwoordiger.
Met digitale vertegenwoordiging kan de professioneel bewindvoerder digitaal zaken regelen namens de onderbewindgestelde.
Waarom moet een professioneel bewindvoerder digitaal zijn aangesloten op systeem Toezicht van de Rechtspraak om gebruik te kunnen maken van digitale vertegenwoordiging?
Om de privacy van de cliënt te waarborgen moet zowel jij als jouw cliënt eenduidig kunnen worden geïdentificeerd wanneer je inlogt als vertegenwoordiger. De gegevens die hiervoor nodig zijn, staan geregistreerd en geverifieerd in het systeem Toezicht van de Rechtspraak, het systeem waarmee je digitaal communiceert met de Rechtspraak. Doordat jij je als bewindvoerder digitaal moet aanmelden met een PKIoverheid-certificaat voor de koppeling met dit systeem ben je geïdentificeerd. En omdat je via dit systeem digitaal informatie uitwisselt met de Rechtspraak over de bewindszaak zijn gegevens over het bewind in dit systeem door jou geverifieerd.
Ik communiceer nog niet digitaal met de Rechtspraak. Wat moet ik doen om dat te regelen?
Om digitaal informatie uit te wisselen met de rechtbank moet jouw IT-leverancier zijn aangesloten op het Aansluitpunt Toezicht van de Rechtspraak. Op de website van de Rechtspraak vind je een overzicht van IT-leveranciers.
Heeft jouw IT-leverancier wel een aansluiting op systeem Toezicht van de Rechtspraak gerealiseerd maar nog niet voor jouw bewindvoerderskantoor? Neem dan contact op met jouw IT-leverancier.
Is jouw aansluiting gerealiseerd? Neem dan contact op met de rechtbank(en) met het verzoek om jouw zaken te digitaliseren. Houd er rekening mee dat dit, afhankelijk van het aantal zaken, enige tijd in beslag neemt. De rechtbank informeert je over de planning.
Waarom kan ik alleen gebruik maken van digitale vertegenwoordiging als het bewind is opgenomen in het CCBR?
De wetgeving die het mogelijk moet maken om alle bewinden te kunnen controleren is nog niet van kracht. Daarom zijn in de proef alleen gegevens van openbare bewinden te controleren.
Ik ben een particuliere bewindvoerder. Waarom kan ik nog geen gebruik maken van digitale vertegenwoordiging?
De proef digitale vertegenwoordiging richt zich in eerste instantie op een deel van de professioneel bewindvoerders. Als dit goed werkt voor professioneel bewindvoerders en deelnemende overheidsinstanties, wordt bekeken of en wanneer uitbreiding mogelijk is. Bijvoorbeeld met particuliere bewinden en/of niet-gepubliceerde bewinden.
Ik ben een curator of een mentor. Waarom kan ik nog geen gebruik maken van digitale vertegenwoordiging?
De proef digitale vertegenwoordiging richt zich in eerste instantie op een deel van de professioneel bewindvoerders. Als dit goed werkt voor professioneel bewindvoerders en deelnemende overheidsinstanties, wordt bekeken of en wanneer uitbreiding mogelijk is. Bijvoorbeeld met curatele zaken, mentorschappen en/of niet-gepubliceerde bewinden.
Welk eHerkenningsmiddel moet ik aanvragen?
Je hebt een eHerkenningsmiddel nodig van minimaal betrouwbaarheidsniveau 3.
Let op: Een eHerkenningsmiddel is gebonden aan een medewerker. Je moet daarom eerst bepalen welke medewerkers digitaal zaken gaan en mogen doen met de overheidsinstanties namens een cliënt. Deze medewerkers moeten beschikken over eHerkenning en daaraan gekoppeld een autorisatie om namens de organisatie te handelen als bewindvoerder in het digitaal contact met de overheidsinstanties. Lees hierover mee op de website van eHerkenning.
Hoe zorg ik er als professioneel bewindvoerder voor dat mijn medewerker namens een cliënt kan handelen bij een digitale aanvraag of inzage bij overheidsinstanties?
Hiervoor moet worden geregeld dat de medewerker via eHerkenning geautoriseerd is om de betreffende dienstverlening bij de verschillende overheidsinstanties aan te vragen of in te zien.
Dit kan door bij de aanvraag van eHerkenning aan te geven dat de medewerker het product 'Aanvragen en regelen producten en diensten als bewindvoerder' (bij gemeenten) of ’Intermediairdienst’ (bij Belastingdienst) mag afnemen. De leverancier van het eHerkenningsmiddel kan je meer informatie geven over de autorisatie voor diensten bij de verschillende instanties.
Zorg dat het KvK-nummer waarmee het eHerkenningsmiddel wordt aangevraagd, overeenkomt met het KvK-nummer van het PKIoverheid-certificaat dat je gebruikt in de aansluiting op systeem Toezicht van de Rechtspraak. Weet je niet wat het KvK-nummer van jouw PKIoverheid-certificaat is? Neem dan contact op met de IT-leverancier van jouw bewindvoerderssoftware.
Kan de bewindvoerder na het inloggen voor meerdere cliënten tegelijkertijd bij die instantie handelen?
Nee, dit kan niet. Per cliënt keer je terug naar het inlogscherm en vul je, na het inloggen als bewindvoerder, het BSN van de betreffende cliënt in. De bewindvoeringsrelatie tussen de organisatie (KvK) en de cliënt (BSN) wordt vervolgens gecontroleerd. Controleer bij digitale vertegenwoordiging goed of je het juiste BSN van de cliënt, waarvoor je op dat moment wilt inloggen, invult.
De rechter benoemt een andere bewindvoerder voor een betrokkene. Wat betekent dit voor de digitale vertegenwoordiging?
Zodra een nieuwe bewindvoerder is benoemd, wijzigt de toezichthoudende rechtbank dit in het systeem Toezicht van de Rechtspraak. De oude bewindvoerder kan vanaf dat moment geen digitale diensten meer aanvragen of gegevens inzien namens de cliënt. De nieuwe bewindvoerder kan dit wel wanneer deze aan de voorwaarden voldoet.
